به کارگیری روش نظریه مبنایی برساخت‌گرا در پژوهش‌های برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای

author

  • پویا جودی مدرس گروه شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
Abstract:

چارچوب فرایند پژوهش برنامه­ریزی برای به کارگیری روش نظریه مبنایی برساخت­گرا، پیوستار عناصر هستی­شناسی، معرفت­شناسی، روش­شناسی و روش را چگونه تعریف می­کند؟ این مقاله با هدف تمهید پایه­ منطقی برای کاربرد روش نظریه مبنایی برساخت­گرا در مطالعات برنامه­ریزی شهری و منطقه­ای به نگارش درآمده است. نظریه مبنایی با قرار گرفتن در چارچوب رهیافت اِمیک در پژوهش­های برنامه­ریزی، آن­ را از نقطه­نظر مشارکت کننده توصیف کرده و دیدگاهی از این که مشارکت­کنندگان چگونه آن­ را به مثابه امری واقعی و معنادار درک و قبول می­کنند، تولید می­کند. با تشخیص اهمیت داستان­ها و روایت­های عاملان درگیر در فرایندهای برنامه­ریزی، رمزگشایی از ارزش­های زیرکار و ادراکات مشترک در کاربست­های برنامه­ریزی ممکن می­شود. در این روش رویکرد پژوهشگر صراحتاً مبتنی بر این فرض است که هر گونه تفسیر نظری، یک تصویر تفسیری از جهان مورد مطالعه را پیشنهاد می­دهد نه یک تصویر دقیق از آن. در همین راستا، کاربست این روش مطابق با فرایند پیشنهادی چارمز توصیف و تحلیل شده است. داده­های تحلیل عناصر ذهنی پژوهش­شوندگان به واسطه روش مصاحبه­های عمیق نیمه_ساختار­ یافته فراهم شده و پس از انجام مراحل پیش کدگذاری اعم از گردآوری داده­ها و پیاده­سازی آنها­، مرحله تحلیل داده­ها و طیف­های سه­گانه کدگذاری( کدگذاری اولیه، کدگذاری متمرکز و  کدگذاری نظری) تشریح شده­اند.  افزون بر آن، فرایندهای انگاشت­پردازی نظریه مبنایی برساخت­گرا با به کار بردن یادداشت­نگاری و اشباع نظری نیز مورد تأکید قرار گرفته­اند. شناخت این رویکرد در میان سایر رویکردهای نظریه مبنایی و فرایند متواتر قابل کاربرد آن در پژوهش­های برنامه­ریزی به واسطه روش توصیفی_تحلیلی برخاسته از مطالعات گسترده نظری و تجربه عملی به ­کارگیری این فرایند با روش پیمایشی بوده است.این مهم در انتظام برنامه­ریزی شهری و منطقه­ای در ردیابی درک برنامه­ریزان از برآمدهای برنامه­ریزی، محیط برنامه­ریزی و بستر اجتماعی و نیز با توجه به ماهیت مکان­مند نظریه برنامه­ریزی، در عمل­آوری نظریه برنامه­ریزی محتوایی و میانی مرتبط با موقعیت خاص قابلیت کاربرد دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

زیست مجردانه در تهران مطالعه‌ای به روش نظریه مبنایی

 تصمیم افراد به زندگی مستقل از خانواده و عملی کردن آن، در سال‌های اخیر به یکی از فرایندهای برجسته و قابل اعتنا در شهرهای بزرگ ایران تبدیل شده است؛ طبق آمار غیررسمی اعلام‌شده از سوی مدیرکل فرهنگی سازمان ملی جوانان در شهریورماه سال 90، حدود 27 درصد جوانان در کلان‌شهرهای کشور زندگی مستقل از خانواده دارند، این نرخ در تهران به 30 درصد می‌رسد و این آمار در حال افزایش است. تحقیق منتهی به این مقاله به ...

full text

نظریه دانشگاه اسلامی: الگوی فرهنگی منتج از روش نظریه مبنایی

هدف: پس از گذشت بیش از سه دهه از عمر انقلاب اسلامی و درخشش نظام آموزش عالی و دانشگاهها با محوریت توسعۀ کمّی، هنوز مباحث زیادی در مورد ماهیت، چرایی و چگونگی دانشگاه اسلامی وجود دارد. فقر مبانی نظری دانشگاه اسلامی و تقلیدی بودن مفهوم و کارکردهای دانشگاه، یکی از دلایل اصلی پیچیدگی فرایند اسلامی شدن دانشگاههاست. هدف این مقاله، ارائۀ یک الگوی فرهنگی برای نظریۀ دانشگاه اسلامی با رویکرد اکتشافی است. رو...

full text

زیست مجردانه در تهران مطالعه ای به روش نظریه مبنایی

تصمیم افراد به زندگی مستقل از خانواده و عملی کردن آن، در سال های اخیر به یکی از فرایندهای برجسته و قابل اعتنا در شهرهای بزرگ ایران تبدیل شده است؛ طبق آمار غیررسمی اعلام شده از سوی مدیرکل فرهنگی سازمان ملی جوانان در شهریورماه سال 90، حدود 27 درصد جوانان در کلان شهرهای کشور زندگی مستقل از خانواده دارند، این نرخ در تهران به 30 درصد می رسد و این آمار در حال افزایش است. تحقیق منتهی به این مقاله به م...

full text

روش شناسی نظریه مبنایی و کاربرد آن در علوم سیاسی

ویژگی­ های نظریه مبنایی موجب گسترش استفاده از این روش در مطالعات علوم اجتماعی شده است. رشتۀ علوم سیاسی، متغیرهای پیچیده و چندبعدی مانند سیاست، قدرت سیاسی و دولت را مطالعه می­کند. شرایط و عوامل متفاوت حاکم بر متغیرهای مورد مطالعه این رشته در جوامعِ مختلف ایجاب می­کند پژوهشگران این عرصه مجهز به مهارت­های مختلف روش­شناسی باشند تا بتوانند این پدیده­های غامض را در چارچوب و زمینه خاص خود مطالعه و بررس...

full text

هم‌سویی مبنایی تفسیر قرآن به قرآن و نظریه میدان‌ معنایی

پژوهش حاضر با هدف ارتقای کیفی پدیده تفسیر و فهم گزاره‌های قرآنی، سعی در تلفیق دو روش «تفسیر قرآن به قرآن» و «نظریه میدان معنایی»، در فهم و تفسیر قرآن دارد. ایده اصلی نوشتار آن است تا هم‌سویی‌های مبنایی آنها را روشن کند و از لابه‌لای مبانی مورد اختلاف، بزنگاه‌های مشترک و متقارب را کشف نماید. یافته‌ها حاکی از آن است که دو روش در برخی مبانی مانند متن‌گرایی، نظام‌وارگی متن و جهان‌بینی زبانی اشتراک ...

full text

منطق به مثابه روش شناسی پژوهشهای فلسفی

روش­شناسی پژوهش فلسفی سبب تقویت انگیزه، افزایش توانایی درک مفاهیم، تفکر خلاق و مهارتهای تحلیل داده‌ها با هدف تقویت فرآیند تفکراستدلالی برای انجام­ پژوهش فلسفی می‌شود. نتیجه­بخشی و هدفمندی تحقیق فلسفی، مرهون تحقیق درست (اثربخشی) و درست­تحقیق­کردن (کارایی) است که باعث بهره­وری آن می­شود. اثربخشی زمانی تأمین می­شود کهارزیابی منجر به طرح تحقیق به­درستی رعایت شود که دربرگیرنده هدف، ضرورت، مسائل، فرض...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 34

pages  3- 16

publication date 2020-04-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023